ویژگیهای کودکان وبزرگسالان کم  توان  ذهنی

 * ویژگی های زیستی، حسی و حرکتی

شکل ظاهری:

اغلب دانش آموزان کم توان ذهنی (بیش از 90 درصد) از نظر نمای ظاهری تفاوت محسوسی با دیگر همسالان خود ندارند و تشخیص و تمییز آنها با یک نگاه سطحی امکان پذیر نیست.

حدود 10 درصد از کم توانان ذهنی دارای علائم بالینی هستند مثل سندرم داون، ماکروسفال ها، میکروسفال ها، کودکان مبتلا به کریتینیسم ، هیدروسفالی، فنیل کتونوریا

قد و وزن:

اغلب کودکان و نوجوانان کم توان ذهنی از نظر قد و وزن تفاوت محسوسی با دیگر همسالان خود ندارند. البته شایان ذکر است که معمولاً وزن تولد کم توانان ذهنی هنگام تولد پایین تر از وزن بهنجار است( شریفی درآمدی ، 1381) . 

مهارت های حرکتی درشت و ظریف:

ویژگیهای حرکتی آشکار اکثر کودکان عقب مانده ذهنی از کودکان همسن و سال و آنهایی که عقب مانده نیستند ، متفاوت است . اگرچه بین نوع و شدت عقب ماندگی ذهنی و گسترش مشکلات حرکتی این افراد رابطه وجود دارد ( پاتن ، 1990 ) . برای اکثر افراد عقب مانده ذهنی شدید یک احتمال پذیری معنی دار مربوط به مشکلات حرکتی بوجود می آورند . کودکان کم توان ذهنی معمولاً از نظر مهارت های حرکتی درشت، مثل ایستادن، نشستن، راه رفتن، خم شدن، دراز کشیدن، غلتیدن و چرخیدن تفاوت معنی داری با همسالان عادی خود ندارند. اما از نظر مهارت های ظریف حرکتی مثل هماهنگی چشم و دست، دویدن موزون ، لی لی رفتن، تسبیح نخ کردن، خط کشی روی خطوط ترسیم شده، استفاده از قیچی برای جدا کردن عکس از صفحه مجله، بالا رفتن از نردبان، دوچرخه سواری و راه رفتن روی تخته باریک کندی محسوسی دارند. بدیهی است در آن دسته از مهارت های ظریف حرکتی که متضمن بعد قابل توجه شناختی است، مثل درست کردن پل با مکعب های چوبی، تفکیک سریع پیچ و مهره ها بر اساس رنگ و اندازه و شکل، مشکل بیشتری از خود نشان می دهند.

کم مهارتی یا تنبلی حرکتی :

کودکان کم توان ذهنی معمولاً دچار یک نوع کم مهارتی و کندی حرکتی اند. برای مثال در پوشیدن لباس و کفش و آماده کردن وسایل و لوازم مدرسه، نوشتن دیکته، غذا خوردن، مهیا شدن برای رفتن به میهمانی، خروج سریع از کلاس برای استفاده از زنگ تفریح و غیره با کندی و کم مهارتی محسوس روبرو هستند.

بینایی و شنوایی:

کودکان کم توان ذهنی معمولاً از نظر بینایی و شنوایی دچار نارسایی های محسوس و نامحسوس هستند و درصد کودکان کم توان ذهنی که نیاز به عینک و سمعک دارند به طور چشمگیری بیشتر از کودکان عادی همسنشان است

لامسه، بویایی و چشایی:

کودکان کم توان ذهنی عموماً به دلیل ضعف کلی در کنش های مغزی و نظام عصبی در تشخیص لمسی، بویایی و چشایی نیز به طور محسوسی نسبت به همسالان خود کند بوده، از مهارت های لازم برخوردار نیستند.

این کودکان اغلب قادر نیستند تفاوت های ظریف سطوح اشیای مختلف را با لمس کردن تشخیص دهند یا با چشمان بسته و صرفاً با بو کردن ، اسامی گل ها و خوراکی های مختلف را بازگو نمایند. این کودکان همچنین در تشخیص و تمییز سریع خوراکی ها و مزه های گوناگون با مشکلی محسوس مواجهند. 

آسیب پذیری جسمانی:

کودکان کم توان ذهنی از نظر آسیب پذیری جسمانی و ابتلا به بیماری ها به ویژه بیماری های عفونی، مستعدتر از همسالان عادی خود هستند و خستگی بدنی، خواب آلودگی و بی حوصلگی بیشتری نسبت به دیگران نشان می دهند. این کودکان در بهداشت و نظافت بدن و مراقبت های لازم از دهان و دندان نیازمند راهنمایی و مساعدت بیشتری هستند. از جمله شایعترین مشکلات بهداشتی این کودکان  مـیتـوان بـه ایـن مـوارداشـاره کـرد: صـرع، مـشکلات بهداشـت دهـان و دنـدان،مــشکلات تغذیــه ای، چــاقی و مــشکلات  رودهای ( درواسولا و کلس ، 2006 ) .

دستگاه گویایی و تکلم:

اغلب کودکان کم توان ذهنی تأخیر جدی در رشد کلامی داشته، از نظر گویایی و تکلم از روانی و سلاست لازم برخوردار نیستند. با اینکه اختلال گویایی کودکان کم توان ذهنی عمدتاً به دلیل ضعف عمومی در کنش ذهنی آنها است اما چگونگی سلامت دستگاه گویایی آنها نیز تأثیر قابل توجهی در تکلم و شمرده صحبت کردن آنها دارد. برای تکلم صحیح علاوه بر قابلیت ذهنی، سلامت دستگاه گویایی( لب ها، زبان کوچک، سقف دهان، لب ها و دندان ها) نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است .

• ویژگی های ذهنی و شناختی

هوشبهر:

اولین ویژگی کودکان عقب مانده ذهنی ، نقص یا کمبود هوش است . مردم عموما به تعریف پدیده هوش علاقمند اند . از این رو هوش به توانایی فراگیری ، حافظه و استفاده مناسب از اطلاعات تعریف می شود . افراد عقب مانده ذهنی بنابر تعریف ، در هریک از حوزه های فوق الذکر در مقایسه با افراد دارای هوش عادی قابلیت کمتری دارند و نسبت به همسالان غیر عقب مانده شان به طور موثر و کافی یاد نمی گیرند .

توانایی پیشرفت تحصیلی:

دانش آموزان کم توان ذهنی به دلیل محدودیت ظرفیت هوشی نمی توانند با همسالان عادی خود به رقابت تحصیلی بپردازند.اصلی ترین مشکل این کودکان در یادگیری دروس آموزشگاهی در زمینه خواندن است. تحقیق در زمینه پیشرفت تحصیلی و اموزشی کودکان عقب مانده ذهنی خفیف تا متوسط نشان می دهد که نقص معنی داری در خواندن ، حساب کردن وجود خواهد داشت . برای کودکانی که تازه وارد مدرسه می شوند،خواندن به مثابه پیچیده ترین فرایند ذهنی که مستلزم هماهنگی و ادراک بصری، نگاهداری ذهنی، بازشناسی، رمزگردانی و بازگویی نمادهای مکتوب است، کار بسیار مشکلی است.

بسیاری از کودکان قبل از ورود به مدرسه از عهده مشق نویسی(رونویسی و کپی کردن)، نقاشی خطوط، حروف، کلمات و تصاویر برمی آیند و عمدتاً با مفاهیم اصلی ریاضی (کم، زیاد، کمتر، بیشتر، بالا، پایین، بزرگتر، کوچکتر، اول، بعداً، جلو، عقب و …) سر و کار داشته اند، اما آمادگی فرصت و تجربه خواندن به معنای دقیق کلمه را نیافته اند. به همین دلیل مهمترین کنش ذهنی در سال های آغازین مدرسه برای همه کودکان، به ویژه کودکان کم توان ذهنی مهارت خواندن است.به طور کلی در رابطه با توانایی تحصیلی هر قدر مواد آموزشی عینی تر و کاربردی تر باشد، قدرت یادگیری کودکان کم توان ذهنی افزایش می یابد.

کم توانی ذهنی بخش دوم  -

ویژگیهای کودکان وبزرگسالان کم  توان  ذهنی

تهیه کننده خانم نرگس شیخ صادقی
مدیر عامل موسسه خیریه طاها

آیتم های مرتبط :

• 

  مناسبت ها

• 

  مناسبت ها (2)

• 

  مناسبت ها (3)

• 

  مناسبت ها (4)